Zaktualizowano dnia 9 listopada 2023
Niezależnie od tego, czy dany sportowiec posiada wrodzone predyspozycje do uprawiania dyscypliny, czy jego świetne rezultaty są jedynie wynikiem ciężkiej pracy, kluczową postacią na drodze do sukcesu zawsze jest trener. Rozwój infrastruktury w obszarze każdej dyscypliny sprawił, że coraz więcej osób chce zdobyć uprawnienia trenerskie i podjąć zatrudnienie z amatorami lub bardziej zaawansowanymi sportowcami. Jakie są rodzaje uprawnień w świetle aktualnych przepisów?
Uprawnienia trenerskie – autonomiczna decyzja pracodawcy
Deregulacja zawodu instruktora oraz trenera sportu z sierpnia 2013 roku sprawiła, że to pracodawca – np. w postaci prywatnego klubu bądź związku sportowego – podejmuje samodzielnie decyzję na temat zatrudnienia danego kandydata. To pracodawca może ustalić własne kryteria, według których zatrudni daną osobę na stanowisko trenera.
Pełną swobodę związki mają również w ustalaniu rodzajów uprawnień trenerskich oraz przyznawanych licencji – w tym przypadku związane są najczęściej z przepisami międzynarodowych organizacji w danej dyscyplinie i to na podstawie tych zapisów podejmują decyzję na temat stworzenia określonych wymogów dla aspirujących trenerów.
Uprawnienia trenerskie – najlepszym przykładem piłka nożna
Najlepszym przykładem jest Polski Związek Piłki Nożnej, który określa zasady wykonywania zawodu trenera oraz dobywanych licencji na podstawie przepisów tych ustanowionych przez UEFA oraz FIFA. To właśnie te najważniejsze międzynarodowe organizacje ustalają procedury szkoleń oraz możliwość pełnienia funkcji na poszczególnych poziomach rozgrywek.
I tak trener musi posiadać licencję m.in.:
- GRASSROTS D, aby prowadzić drużyny seniorskie na poziomie maksymalnie B klasy,
- GRASSROTS C, aby prowadzić drużyny młodzieżowe do 12. roku życia oraz drużyny seniorskie C, B i A klasy włącznie,
- UEFA B, aby prowadzić drużyny ligi okręgowej, C, B, A klasy oraz drużyn młodzieżowych z wyjątkiem CLJ U19 i U17),
- UEFA A, aby prowadzić drużyny od drugiej ligi do niższych lig,
- UEFA Pro, aby prowadzić drużyny na najwyższym szczeblu piłkarskim.
Uprawnienia trenerskie w koszykówce
W koszykówce z kolei funkcjonują licencje zawarte w przepisach Polskiego Związku Koszykówki i pozwalają na prowadzenie drużyn w rozgrywkach:
- minikoszykówki – licencja D,
- seniorów poniżej 2. Ligi Mężczyzn i 1 Ligi Kobiet oraz rozgrywkach młodzieżowych – licencja C,
- 1 Ligi Kobiet, 1 Ligi Mężczyzn, 2 Ligi Mężczyzn, Ekstraklasy Mężczyzn i Kobiet (gdy w klubie pracuje przynajmniej jeden trener z licencją A) – licencja B,
- Ekstraklasy Mężczyzn i Kobiet – licencja A.
Czy można być trenerem bez licencji?
Podane wyżej licencje dotyczą jednak konkretnych dwóch dyscyplin i podjęcia pracy na określonych poziomach rozgrywek. Co jednak z trenerem, który chce pracować w prywatnym ośrodku sportowym i zajmować się trenowaniem amatorów? To, czy można być trenerem bez licencji, można wywnioskować z aktualnych przepisów Ustawy o sporcie.
Według nich trenerem bądź instruktorem w sportach, w których funkcjonują polskie związki sportowe, może być osoba:
- pełnoletnia,
- posiadająca średnie lub średnie branżowe wykształcenie,
- posiadająca umiejętności, doświadczenie i wiedzę niezbędną do wypełniania obowiązków,
- niekarana.
Kursy dla aspirujących trenerów
Choć przepisy nie wskazują na konieczność posiadania licencji trenera, zawierają informacje na temat posiadania wiedzy potrzebnej do efektywnego wypełniania swoich zadań. W spełnieniu tego warunku od lat najpopularniejsze a zarazem najefektywniejsze pozostają kursy trenerskie. Odpowiadając na potrzeby aspirujących szkoleniowców, Polska Akademika Kultury i Sportu posiada w swojej ofercie kursy instruktorskie oraz kursy trenerskie z najpopularniejszych dyscyplin.
Warto zaznaczyć, że na kurs trenerski mogą zapisać się tylko absolwenci kursu instruktorskiego. Przykładowo osoba zainteresowana zapisaniem się na Kurs Trenera Klasy II – Koszykówka, musi ukończyć najpierw Kurs Instruktora Koszykówki. Po ukończeniu kursu oraz zaliczeniu egzaminu końcowego, kursant otrzymuje zaświadczenie trenera klasy II o specjalizacji koszykówka, które wydawane jest zgodnie z aktualnymi przepisami.
CHCESZ ROZWINĄĆ SWOJĄ KARIERĘ INSTRUKTORSKĄ? ZAPISZ SIĘ NA KURS TRENRESKI I WZMOCNIJ SWOJĄ POZYCJĘ NA RYNKU
Co daje kurs trenerski?
Oprócz zaświadczenia MEN i certyfikatu w języku polskim oraz angielskim, czyli dokumentacji potwierdzającej posiadaną wiedzę, absolwent Kursu Trenera Klasy II – Koszykówka zdobywa przygotowanie m.in. z zakresu:
- motywacji w sporcie,
- postaw etycznych w zawodzie trenera,
- czynników stresogennych w sporcie,
- przykładowych ćwiczeń kształtujących cechy motoryczne zawodników,
- systemy ataków i obrony drużynowej.
Posiadając udokumentowaną wiedzę z tego zakresu, absolwent kursu może podjąć legalną pracę w ośrodkach sportowych, związkach sportowych czy klubach komercyjnych.
