Wielu osobom sport kojarzy się z ogromnym wysiłkiem fizycznym, litrami potu wylanymi na treningach oraz zdobywaniem pucharów w blasku fleszy. Istnieją jednak dyscypliny, które błędnie nie są w ogóle rozpatrywane w kategorii sportu. O ile nikt nie podważa hokeja, koszykówki czy biegów na 100 metrów, o tyle w przypadku szachów pojawia się zdecydowanie więcej wątpliwości. Czy słusznie? Nauka gry w szachy znacznie różni się od procesu treningowego wymienionych tu dyscyplin, jednak w tym artykule przedstawimy argumenty przemawiające za tym, że „Królewska Gra” jest zmaganiami sportowymi.
Krótka historia
Pierwsze partie szachowe rozgrywano już w wieku XVI, gdy swój rozkwit przeżywała epoka odrodzenia. Z kolei pierwsze zawody międzynarodowe zaczęły być organizowane w połowie XIX wieku, kiedy to w Londynie zmierzyli się ze sobą najlepsi szachiści. W międzyczasie zaczęto organizować specjalne olimpiady szachowe, a także powołano Międzynarodową Federację Szachową. Od tamtej pory szachy, z luźnych rozgrywek towarzyskich, przerodziły się społeczność rozrzuconą po całym świecie.
Dlaczego szachy to sport?
Istnieje wiele argumentów przemawiających za tym, że szachy powinny być traktowane jako dyscyplina sportu. Po pierwsze, występuje współzawodnictwo – zasiadających naprzeciw siebie dwóch rywali stara się pokonać przeciwnika, a w kontekście całego turnieju zdobyć jak najwyższe miejsce.
Po drugie, szachy dostarczają emocji nie tylko samym zawodnikom, ale również widzom. Presja czasu oraz nieprzewidywalność kolejnych ruchów sprawiają, że nie jest to jedynie rekreacyjna aktywność. Pojawia się bowiem stres i emocje.
Tak samo jak w przypadku innych dyscyplin sportu, w szachach nieodłącznym elementem rozwoju jest trening. Zawodnicy muszą nie tylko szkolić własne umiejętności pod kątem przewidywania ruchów przeciwnika i logicznego planowania swoich. Aby osiągać coraz lepsze wyniki muszą spędzać sporo czasu na nauce otwarć, strategii oraz ruchów końcowych. Nie bez powodu niektórzy gracze wygrywają więcej partii od innych. Zawodowi szachiści spędzają wiele godzin na treningach, jak w przypadku innych dyscyplin.
Kolejnym argumentem przemawiającym za tym, że szachy to sport jest fakt, że podczas każdej partii brakuje elementu losowości. Wynik każdej z nich zależy bowiem jedynie od umiejętności graczy – ich strategii, reagowania na ruchy przeciwnika i przewidywania kolejnych zagrań. Jest to analogiczne przykładowo do piłki nożnej, w której również liczą się powyższe aspekty.
Największy dylemat w kwestii sklasyfikowania szachów jako sportu odnosi się do aspektu fizycznego. Jednak jeśli przeanalizujemy różne dyscypliny okaże się, że nie wszystkie zależą właśnie od umiejętności czysto motorycznych. Przykładem mogą być sporty samochodowe, które wymagają mniejszej aktywności fizycznej, a bardziej skupiają się na refleksie i umiejętnościach psychofizycznych. Szachy z kolei są sportem umysłowym, gdzie najważniejszą rolę odgrywa sprawność intelektualna.
Ile zarabiają szachiści?
Szachy są traktowane jako sport również ze względu na nagrody pieniężne, które czekają na zwycięzców turniejów organizowanych na całym świecie. Stawka jest bardzo zróżnicowana i zależy od skali oraz rangi zawodów, a także liczby uczestników. Przykładowo w Mistrzostwach Polski 2022 pula nagród wynosi 350 tysięcy złotych, z czego zwycięzca może liczyć na nagrodę w wysokości 60 tysięcy złotych. Najbogatszym szachistą jest Magnus Carlsen, który zarobił w latach 2017-2020 niespełna 3 miliony dolarów. Zawodnicy zarabiają nie tylko na samych zwycięstwach na turniejach. Dodatkowym źródłem dochodu mogą być wpływy od sponsorów.
Ile kosztuje nauka gry w szachy dla dorosłych?
Droga szachistów-amatorów wygląda bardzo różnie. Podczas gdy jedni uczą się samodzielnie, drudzy wymagają zajęć z profesjonalnym instruktorem, który bez względu na wiek oraz posiadane już umiejętności, pozwoli osiągnąć zdecydowanie lepsze rezultaty i szybciej przyswoić sobie przydatne ruchy. Z tego powodu nauka gry w szachy dla dzieci, jak również jej cena nie powinna zbytnio różnić się od tej oferowanej osobom dorosłym. Aktualnie trener szachowy za 1h nauki może zarobić około 50 zł. Bardziej zaawansowani instruktorzy, którzy posiadają odpowiednie umiejętności i udokumentowaną wiedzę mogą pobierać za lekcję wyższą kwotę.
Kurs Instruktora Szachowego
Lekcji nauki gry w szachy udziela osoba nie tylko posiadająca doświadczenie w grze, ale również wiedzę i odpowiednie kompetencje. Polska Akademia Kultury i Sportu oferuje Kurs Instruktora Szachowego, który umożliwia legalne zatrudnienie m.in. w związkach sportowych, ośrodkach rekreacyjnych i kulturowych.
