Zaktualizowano dnia 27 marca 2023
Szachy to wyjątkowa gra planszowa, która budzi ogromne zainteresowanie na całym świecie. Choć pełni też funkcje czysto rekreacyjne, przez wielu uważana jest za sport umysłowy, który wpływa na rozwój intelektualny, społeczny oraz psychiczny ludzi w każdym wieku. Pomimo swojej długoletniej historii, a także ogólnodostępności, wciąż wielu osobom gra przysparza wiele trudności pod kątem zasad czy strategii.
Z pomocą przychodzi wykwalifikowany instruktor, który nie tylko demonstruje, jak się gra w szachy, ale również pozwala zrozumieć sens rozgrywki oraz rolę każdej z figur. Niezwykle przydatny w zdobyciu niezbędnej wiedzy i umiejętności dla aspirującego nauczyciela szachowego jest kurs instruktorski, którego ukończenie umożliwia podjęcie legalnego zatrudnienia m.in. w ośrodkach sportu oraz kultury.
Podstawy szachów, czyli fundamenty „królewskiej gry”
Gra planszowa przypominająca dzisiejsze szachy pojawiła się ponad 1500 lat temu w Indiach, skąd szybko rozprzestrzeniła się na sąsiadującą Persję. Tam zasady zostały ujednolicone, a grze nadano nazwę „szachy” – od terminu oznaczającego w lokalnym języku słowo „król”. Z kolei potoczna nazwa – „królewska gra” – wywodzi się od popularności gry wśród elit społecznych oraz umysłowych. Szacuje się, że zasady gry, które aktualnie obowiązują zostały ujednolicone w 1880 roku.
Podstawę szachów stanowi plansza, czyli szachownica, na której znajduje się 64 kwadratowych, ustawionych naprzemiennie jasnych i ciemnych pól o równej wielkości. Linie szachownicy oznaczone są cyframi – od 1 do 8, a także literami – od „a” do „h”. Jest to ważne podczas zapisu każdego ruchu jednej z 16 figur (nazywanych również bierkami), do których zalicza się:
- 1 króla,
- 1 hetmana,
- 2 skoczków,
- 2 gońce,
- 2 wieże,
- 8 pionków.
W rozgrywce bierze udział dwóch graczy, którzy wykonują po jednym ruchu w danej turze. Celem jest „zamatowanie” króla przeciwnika, czyli zagrożenie królowi rywala usunięciem z dalszej gry.
Jak się gra w szachy? – nauka szachów łatwiejsza u boku instruktora
Choć w teorii gra może okazać się łatwa do opanowania, w praktyce okazuje się bardzo wymagająca. Wszystko za sprawą figur, ponieważ każda z nich może poruszać się tylko w określony sposób – np. król przesuwa się w dowolną stronę o jedno pole, podczas gdy hetman na dowolną odległość we wszystkich kierunkach. Dodatkowo każdy ruch musi być dobrze przemyślany, aby nie został wykorzystany przez przeciwnika.
Z tego powodu gra w szachy zamienia się w strategiczną i taktyczną wojnę, którą wygra osoba nie tylko o większym doświadczeniu, ale również posiadająca wiedzę na temat wielu niuansów wpływających na ostateczny wynik.
Lekcje szachowe z instruktorem
Choć w Internecie można znaleźć różne ćwiczenia szachowe, a także poradniki na temat gry w szachy, zdecydowanie efektywniejsze dla aspirującego mistrza królewskiej gry okazują się lekcje szachów udzielane przez wykwalifikowanego instruktora.
Zostają nim najczęściej doświadczeni gracze, którzy z biegiem czasu odkryli w sobie chęć profesjonalnego szkolenia początkujących szachistów. Instruktor na zajęciach pokazuje jak grać w szachy, objaśniając szczegółowo skuteczne techniki i strategie atakowania przeciwnika, a także odpowiedniego reagowania na ruchy oponenta.
Teoria i praktyka na kursie dla aspirujących instruktorów
Zanim instruktor będzie objaśniał, jak się gra w szachy, sam musi poznać szczegółowe zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne. Taka wiedza pozwoli w efektywny sposób przekazywać ważne informacje swoim podopiecznym. Początkujący gracze potrzebują dużej dawki teorii, aby zrozumieć każdy ruch. Przekazanie szczegółowej wiedzy może nie być możliwe, gdy instruktor będzie bazował jedynie na swoim doświadczeniu lub na przykładowych ćwiczeniach szachowych.
Kurs Instruktora Szachowego online
Przygotowanie do pracy z początkującymi zawodnikami „królewskiej gry” pozwala zdobyć Kurs Instruktora Szachowego oferowany przez Polską Akademię Kultury i Sportu. Pierwsza część programu przeprowadza kursanta przez wszystkie najważniejsze aspekty teorii gry w szachy, objaśniając m.in.:
- zasady dotyczące sędziowania,
- przepisy turniejowe,
- strategię i plan gry,
- różne kombinacje i techniki.
Z kolei druga część wyposaża przyszłego instruktora w wiedzę z podstaw pedagogiki i psychologii, która pozwala przygotować go do efektywnego prowadzenia lekcji szachowych. Na kurs mogą zapisać się osoby pełnoletnie, które ukończyły szkołę średnią lub zawodową.
